2010-11-18
reprezentowana przez. E. Traversę oraz P. Guerrę e Andrade, działających w charakterze pełnomocników, z adresem do doręczeń w Luksemburgu,
strona skarżąca,
popierana przez
Rzeczpospolitą Polską, reprezentowaną przez M. Dowgielewicza, działającego w ...
decyzję o rozstrzygnięciu sprawy bez opinii,
wydaje następujący
Wyrok
1 Komisja Europejska wnosi w skardze do Trybunału o stwierdzenie, że Republika Portugalska, poprzez ustanowienie w odniesieniu do świadczenia w Portugalii usług budowlanych tych samych przesłanek co w dziedzinie swobody przedsiębiorczości, uchybiła zobowiązaniom ...
L 255, s. 22) ustanawia zasady, na podstawie których każde państwo członkowskie, które uzależnia dostęp do zawodu regulowanego lub jego wykonywanie na swoim terytorium od posiadania szczególnych kwalifikacji zawodowych, uznaje dla celów dostępu do tego zawodu i jego wykonywania kwalifikacje zawodowe uzyskane w innym lub innych państwach członkowskich, które ...
mają następujące brzmienie:
"(4) W celu ułatwienia swobodnego świadczenia usług należy ustanowić szczegółowe przepisy zmierzające do poszerzenia możliwości prowadzenia działalności zawodowej pod tytułem zawodowym w oryginalnym brzmieniu […].
[…]
(6) Wprowadzanie ułatwień w ...
wkomponowanie w otoczenie, poszanowanie charakteru krajobrazu naturalnego i miejskiego oraz zbiorowego i prywatnego dziedzictwa należą do kwestii o znaczeniu publicznym. Dlatego też wzajemne uznawanie kwalifikacji powinno być oparte na kryteriach jakościowych ...
Wymóg dotyczący wykonywania zawodu przez okres dwóch lat nie obowiązuje, jeżeli zawód lub kształcenie prowadzące do zdobycia zawodu są regulowane".
5 Artykuł 7 dyrektywy 2005/36 dotyczący uprzedniego oświadczenia składanego w ...
członkowskie mogą wymagać od usługodawcy, który po raz pierwszy przenosi się z jednego państwa członkowskiego do innego w celu świadczenia usług, poinformowania o tym z wyprzedzeniem właściwego organu przyjmującego państwa członkowskiego ...
oświadczenia obejmującego informacje o posiadanym ubezpieczeniu lub innych środkach indywidualnego lub zbiorowego zabezpieczenia w odniesieniu do odpowiedzialności zawodowej. Oświadczenie takie składa się ponownie raz na rok, o ile usługodawca zamierza świadczyć ...
raz pierwszy lub w przypadku istotnej zmiany sytuacji potwierdzonej dokumentami państwo członkowskie może wymagać dołączenia do oświadczenia następujących dokumentów:
a) dokumentu potwierdzającego obywatelstwo usługodawcy,
b) zaświadczenia potwierdzającego, że jego posiadacz prowadzi ...
po raz pierwszy usług w ramach zawodów regulowanych związanych ze zdrowiem lub bezpieczeństwem publicznym, co do których nie obowiązuje automatyczne uznawanie kwalifikacji na podstawie przepisów tytułu III rozdział III, właściwy organ ...
zawodowego używanego w przyjmującym państwie członkowskim".
6 Zgodnie z art. 8 omawianej dyrektywy odnoszącym się do współpracy administracyjnej właściwe organy przyjmującego państwa członkowskiego mogą wezwać organy państwa członkowskiego siedziby, w odniesieniu do każdego świadczenia usług, do przedstawienia informacji potwierdzających, że usługodawca prowadzi działalność zgodnie z prawem, że wykonywał zawód w sposób ...
przekazania usługobiorcy wszystkich lub niektórych spośród następujących informacji:
a) w przypadku gdy usługodawca wpisany jest do rejestru przedsiębiorców lub podobnego rejestru publicznego - wskazania rejestru, w którym jest on wpisany, numeru, pod ...
przypadku gdy usługodawca prowadzi działalność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT - numeru identyfikacji podatkowej […];
f) szczegółów dotyczących polisy ubezpieczeniowej lub innych środków indywidualnego lub zbiorowego zabezpieczenia w odniesieniu do odpowiedzialności zawodowej".
8 W tytule III, dotyczącym swobody przedsiębiorczości, dyrektywa 2005/36 zawiera przepisy regulujące ...
potwierdzających posiadanie kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Działalność przemysłowa, rzemieślnicza i handlowa wymieniona w załączniku IV do tej dyrektywy podlega automatycznemu uznawaniu kwalifikacji potwierdzonych doświadczeniem zawodowym na warunkach określonych w tytule III ...
wykonywana w innym państwie członkowskim. W tym zakresie działalność wymieniona w wykazie I załącznika IV do dyrektywy 2005/36, do której zaliczyć należy wyszczególnioną w dziale 40 działalność w sektorze budownictwa, w szczególności wyburzanie, wznoszenie ...
dyrektywy. Rozdział III wspomnianego tytułu ustanawia zasady automatycznego uznawania dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji w odniesieniu do pewnych zawodów, takich jak lekarz, farmaceuta i architekt, na podstawie koordynacji minimalnych wymogów w zakresie ...
której termin transpozycji upłynął w dniu 28 grudnia 2009 r. i która nie znajduje zastosowania do niniejszego postępowania w przedmiocie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, ustanawia ogólne przepisy mające na celu ułatwienie ...
Artykuł 16 tej dyrektywy, zatytułowany "Swoboda świadczenia usług", stanowi:
1. Państwa członkowskie uznają prawo usługodawców do świadczenia usług w państwie członkowskim innym niż to, w którym prowadzą oni przedsiębiorstwo.
Państwo członkowskie ...
musi być odpowiedni dla osiągnięcia wyznaczonego celu i nie może wykraczać poza to, co niezbędne do jego osiągnięcia.
2. Państwa członkowskie nie mogą ograniczać swobody świadczenia usług przez usługodawcę prowadzącego przedsiębiorstwo ...
ich terytorium;
b) obowiązek uzyskania przez usługodawcę zezwolenia od ich właściwych organów, w tym wpisu do rejestru lub rejestracji w zrzeszeniu lub stowarzyszeniu zawodowym na ich terytorium, z wyjątkiem przypadków przewidzianych ...
lub innych aktach prawa wspólnotowego;
[…].
3. Przepisy niniejszego artykułu nie stanowią przeszkody dla państwa członkowskiego, do którego usługodawca udaje się w celu świadczenia usługi, do nałożenia wymogów w odniesieniu do świadczenia działalności usługowej, gdy są one uzasadnione względami porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego, zdrowia publicznego lub ...
11 Zgodnie z art. 17 pkt 6 wspomnianej dyrektywy jej art. 16 nie znajduje zastosowania do zagadnień objętych przepisami tytułu II dyrektywy 2005/36 oraz do wymogów państw członkowskich, w których usługi są świadczone, zastrzegających daną działalność dla przedstawicieli konkretnego zawodu ...
budownictwa wymaga uzyskania zezwolenia wydawanego przez Instituto dos Mercados de Obras Públicas e Particulares e do Imobiliário (instytut zamówień na roboty publiczne i prywatne oraz gospodarki nieruchomościami) - organ administracji państwowej przekształcony ...
seria A, nr 82 z dnia 27 kwietnia 2007 r.) w Instituto da Construção e do Imobiliário (instytut budownictwa i gospodarki nieruchomościami).
13 Zgodnie z art. 6 dekretu z mocą ustawy nr 12/2004 w odniesieniu do pewnych prac na mniejszą skalę, których wartość nie przekracza określonego progu, zamiast wspomnianego zezwolenia wymaga ...
tym znaczeniu, że przed ich uzyskaniem niemożliwe jest prowadzenie działalności w zakresie budownictwa. Uprawniają one do realizacji robót, w odniesieniu do których dane przedsiębiorstwo uzyskało upoważnienie.
15 Na podstawie art. 4 ust. 3 i art. 6 ...
administracji.
17 Klasyfikacja przedsiębiorstwa, czyli weryfikacja przez portugalskie organy administracji jego upoważnień celem przyporządkowania go do danej podkategorii, kategorii lub klasy, odbywa się zgodnie z procedurą określoną w rozdziale III dekretu ...
wniosku o zezwolenie lub świadectwo rejestracji organ administracji może w terminie 30 dni wezwać wnioskodawcę do przedstawienia mu informacji lub dowodów, a wnioskodawca dysponuje terminem 22 dni na przedstawienie tych informacji lub dowodów. Kiedy organ administracji uzna dokumentację za kompletną, podaje - w terminie 66 dni - do wiadomości wnioskodawcy projekt decyzji. Decyzję ostateczną podejmuje on w terminie 10 dni.
20 Z art ...
sklasyfikowane i uzyskać zezwolenie, muszą wykazać przed organem administracji, że spełniają kryteria w zakresie zdolności do występowania w obrocie handlowym oraz zdolności technicznej, ekonomicznej i finansowej. Zgodnie z art. 1 rozporządzenia ...
8 z dnia 10 stycznia 2004 r.) aby uzyskać świadectwo rejestracji, przedsiębiorstwa muszą wykazać zdolność do występowania w obrocie handlowym i zdolność do wykonania oferowanych prac.
21 Artykuł 8 dekretu z mocą ustawy nr 12/2004 i art. 1 ust. 2 rozporządzenia nr 18/2004 stanowią, że zdolność do występowania w obrocie handlowym obejmuje zdolność przedsiębiorstwa do występowania w obrocie handlowym oraz taką zdolność przedsiębiorcy lub przedstawicieli prawnych przedsiębiorstwa. Zdolność do występowania w obrocie handlowym wykazuje się między innymi za pomocą wyciągów z rejestru karnego.
22 ...
budownictwa prowadzona bez zezwolenia lub świadectwa rejestracji uważa się za bardzo poważne wykroczenie podlegające grzywnie do 44 800 EUR. Ponadto w zależności od wagi naruszenia zastosowanie znajdują sankcje dodatkowe. Do sankcji takich należą zakaz prowadzenia działalności, zawieszenie świadectwa rejestracji lub zezwolenia oraz pozbawienie prawa uczestniczenia ...
lub postępowaniach w przedmiocie udzielenia zamówień na roboty budowlane i usługi. Nieprzestrzeganie sankcji dodatkowej prowadzi do powstania odpowiedzialności karnej.
Postępowanie poprzedzające wniesienie skargi i przebieg postępowania przed Trybunałem
28 W wezwaniu do usunięcia uchybienia z dnia 18 października 2006 r. Komisja poinformowała Republikę Portugalską, że uznała przepisy tego państwa członkowskiego dotyczące dostępu do działalności w sektorze budownictwa i wykonywania tej działalności w Portugalii za niezgodne z art. 49 WE, w zakresie w jakim nakładają one te same wymogi w odniesieniu do świadczenia usług w sposób tymczasowy i ustanowienia działalności gospodarczej podmiotu świadczącego usługi budowlane. Komisja podkreśliła ...
to zagrożenie dla jakości spuścizny architektonicznej i bezpieczeństwa użytkowników. Przewidziane w prawie portugalskim przesłanki dostępu do omawianej działalności mają tym samym na celu ochronę interesu publicznego, a zwłaszcza ochronę konsumentów, bezpieczeństwo ...
ogólnego.
30 Ponieważ Komisja nie podzieliła powyższego stanowiska, w dniu 29 czerwca 2007 r. skierowała do Republiki Portugalskiej uzasadnioną opinię, wzywając ją do podjęcia niezbędnych działań w celu zastosowania się do niej w terminie dwóch miesięcy.
31 Pismami z dnia 17 sierpnia i 10 października 2007 ...
skargę w niniejszej sprawie.
33 Postanowieniem z dnia 23 kwietnia 2009 r. prezes Trybunału dopuścił do udziału w postępowaniu Rzeczpospolitą Polską jako interwenienta popierającego żądania Komisji.
W przedmiocie skargi
W przedmiocie ...
Ponadto w opinii Republiki Portugalskiej wspomniane zarzuty nie odnoszą się w jednoznaczny i właściwy sposób do poszczególnych elementów udzielonej przez nią odpowiedzi na opinię.
36 Po drugie, pozwane państwo członkowskie utrzymuje ...
skarga zawiera uzasadnienie niewystarczające dla osiągnięcia rezultatu zgodnego z przedstawionymi żądaniami. Ponadto Komisja nie załączyła do skargi żadnego aktu prawnego.
37 Po trzecie, Komisja nie przedstawiła żadnego dowodu na poparcie swych ...
tych przesłanek. Tymczasem zgodnie z utrwalonym orzecznictwem to na Komisji spoczywa ciężar dowodu w odniesieniu do okoliczności faktycznych i sytuacji, na które powołuje się ona w skardze o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom ...
w szczególności, że nie zmieniła motywu swojej skargi, który pozostaje taki sam jak wskazany w wezwaniu do usunięcia uchybienia oraz w uzasadnionej opinii, a mianowicie polega na naruszeniu art. 49 WE w ...
okolicznością, że system ustanowiony przez dekret z mocą ustawy nr 12/2004 wymaga w odniesieniu do świadczenia usług budowlanych spełnienia przesłanek ustanowienia działalności gospodarczej. Ponadto Komisja twierdzi, że w toku całego ...
przedmiotem jej zarzutu wobec Republiki Portugalskiej jest nie tyle konkretny element tego systemu, co rezultat, do jakiego on prowadzi. W konsekwencji nie jest konieczne dokonywanie odrębnej analizy każdego roztrząsanego elementu. Nie ...
postępowania w przedmiocie stwierdzenia uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, nie wymaga się, by skarga odnosiła się do elementów odpowiedzi danego państwa członkowskiego na uzasadnioną opinię. Ponadto, jako że dekret z mocą ustawy ...
postępowanie poprzedzające wniesienie skargi ma na celu umożliwienie zainteresowanemu państwu członkowskiemu, po pierwsze, zastosowania się do zobowiązań, które nakłada na nie prawo Unii, a po drugie, skutecznego podniesienia argumentów na swoją ...
w ramach systemu ustanowionego na mocy dekretu z mocą ustawy nr 12/2004, w odniesieniu do świadczenia usług budowlanych te same przesłanki co w odniesieniu do ustanowienia działalności gospodarczej.
47 Zatem okoliczność, że Komisja sprecyzowała w skardze argumenty na poparcie żądania ...
zarzucanego Republice Portugalskiej uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, które wcześniej podniosła w bardziej ogólny sposób w wezwaniu do usunięcia uchybienia i w uzasadnionej opinii, uwypuklając po prostu dokładniej powody, dla których uważa, że ...
nie jest w żaden sposób wymagane, aby argumentacja Komisji na etapie skargi odnosiła się specyficznie do elementów odpowiedzi udzielonych przez to państwo członkowskie w fazie poprzedzającej wniesienie skargi, które zresztą zostały ...
postępowanie winna w szczególności określać przedmiot sporu oraz zawierać zwięzłe przedstawienie stawianych zarzutów. W konsekwencji do Komisji należy przedstawienie w każdej skardze złożonej na podstawie art. 226 WE w sposób wystarczająco ...
przez ten system, obligujących między innymi przedsiębiorstwa budowlane mające już siedzibę w innym państwie członkowskim do uprzedniego uzyskania od portugalskiego organu administracji zezwolenia według tych samych wymogów co przewidziane dla przedsiębiorstw ...
system należałoby zmienić, wystarczy zauważyć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Komisja nie może być zobowiązana do podania w uzasadnionej opinii lub skardze wniesionej do Trybunału kroków, jakie należy podjąć w celu usunięcia zarzucanego jej uchybienia (zob. wyroki: z dnia ...
07 Komisja przeciwko Grecji, pkt 23).
52 Wreszcie choć prawdą jest, że Komisja nie załączyła do skargi pełnego tekstu żadnego omawianego krajowego aktu prawnego, to należy zwrócić uwagę, że zarówno w skardze, jak i w załączonej do niej uzasadnionej opinii Komisja odtworzyła i wyjaśniła treść przepisów tych aktów, na podstawie których oparła ...
istnienia tych przepisów, lecz ograniczyła się po odrzucenia ich interpretacji pojęciowej dokonanej przez Komisję i do dodania wyjaśnień, które uważa za niezbędne, by Trybunał mógł dokonać właściwej oceny treści tych przepisów. Należy także ...
da República, a zatem publicznie dostępne, Trybunał jest w stanie zweryfikować prawdziwość twierdzeń Komisji co do treści spornych przepisów.
53 W konsekwencji należy oddalić także drugi zarzut niedopuszczalności podniesiony przez Republikę Portugalską.
54 W odniesieniu do trzeciego zarzutu niedopuszczalności należy przypomnieć, że w ramach postępowania w przedmiocie stwierdzenia uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego Komisja zobowiązana jest do wykazania istnienia zarzucanego państwu członkowskiemu uchybienia i dostarczenia Trybunałowi dowodów potrzebnych do zweryfikowania przezeń istnienia tego uchybienia, przy czym Komisja nie może opierać się na jakimkolwiek domniemaniu ...
Komisja za pomocą wymienionych elementów skutecznie wykazała istnienie zarzucanego Republice Portugalskiej uchybienia, nie należy ona do zagadnień dopuszczalności, lecz stanowi istotę sprawy.
57 Jako że trzeci zarzut niedopuszczalności podniesiony przez Republikę Portugalską również podlega oddaleniu, skargę Komisji należy uznać za dopuszczalną.
Co do istoty
- Argumentacja stron
58 Komisja twierdzi, że system portugalski, a w szczególności dekret z mocą ...
którą każde przedsiębiorstwo budowlane, aby móc świadczyć usługi budowlane w Portugalii, musi uprzednio uzyskać dostęp do działalności budowlanej, który jest mu przyznawany przez portugalski organ administracji. Tymczasem zasada taka jest niezgodna ...
z art. 49 WE. Przedsiębiorstwa budowlane mające siedzibę w innych państwach członkowskich uzyskały już dostęp do tej działalności, a przysługujące im upoważnienia stanowiły już przedmiot kontroli w państwie członkowskim siedziby. W tych okolicznościach Republika Portugalska nie może uzurpować sobie prawa do dopuszczania po raz drugi do działalności budowlanej przedsiębiorstwa mającego siedzibę w innym państwie członkowskim poprzez zastąpienie swoimi regułami reguł tego ...
względzie, że Republika Portugalska nie weryfikuje, czy poziom ochrony w państwie członkowskim siedziby jest analogiczny do poziomu ochrony w Portugalii ani czy działalność, jaką usługodawca prowadzi w innych państwach członkowskich, jest ...
jaką zamierza wykonywać w Portugalii.
60 Komisja utrzymuje, że przewidziane w systemie portugalskim przesłanki dostępu do działalności w zakresie budownictwa są przesłankami ustanowienia działalności gospodarczej. W szczególności system ten nie różnicuje ...
między ustanowieniem działalności gospodarczej a świadczeniem usług w sposób tymczasowy. Komisja jest zdania, że skierowany do przedsiębiorstw już mających siedzibę w innym państwie członkowskim obowiązek wykazania przed portugalskim organem administracji spełnienia wszystkich przesłanek ustanowienia działalności gospodarczej warunkujących w prawie portugalskim dostęp do działalności w zakresie budownictwa wyklucza z rynku portugalskiego wszelkie świadczenie usług przez przedsiębiorstwa mające siedzibę ...
państwach członkowskich, a niemające jej w Portugalii. Komisja odnosi się w tym względzie między innymi do wyroku z dnia 25 lipca 1991 r. w sprawie C-76/90 Säger, Rec. s ...
budownictwa w Portugalii panuje istotny deficyt pewności prawa. Wyjaśnia ona, że aby móc uzyskać dostęp do działalności w sektorze budownictwa w Portugalii zainteresowane przedsiębiorstwo musi dowieść, że osoby nim zarządzające i ...
skalę prac, jakie przedsiębiorstwo zamierza prowadzić oraz wykazać, że wykonało już prace odpowiadające typowi prac, do jakich zmierza uzyskać dostęp. Wymogi te charakteryzuje sprzeczność, ponieważ skoro przedsiębiorstwo zrealizowało już prace odpowiadające temu typowi prac, to miało to miejsce dlatego, że uzyskało już dostęp do działalności w zakresie budownictwa. Co więcej, Komisja podkreśla, że prawo portugalskie nie ustanawia kryteriów oceny ...
mocą ustawy nr 12/2004 przedsiębiorstwa świadczące usługi budowlane są zobowiązane nie tylko uzyskać dostęp do omawianej działalności, ale także spełnić przesłanki wymagane dla jej kontynuowania. Podkreśla w tym kontekście, że ...
odnawiać, jeżeli zamierza kontynuować świadczenie usług budowlanych, co oznacza, że musi stale spełniać przesłanki dostępu do działalności w zakresie budownictwa. Tymczasem świadczenie usług w sposób tymczasowy z definicji zakłada właśnie brak ...
Zauważa niemniej, że - po pierwsze - sporny system nie reguluje działalności w zakresie budownictwa, lecz dostęp do tej działalności. Po drugie, Komisja jest zdania, że ów system mógłby zostać zastąpiony innymi, mniej ...
nabytych przez to przedsiębiorstwo w państwie członkowskim jego siedziby.
64 Na koniec Komisja odnosi się do dyrektywy 2005/36, która wprowadziła w tytule II szczególny reżim dotyczący świadczenia usług, na mocy ...
powinna podjąć Republika Portugalska miały polegać na wprowadzeniu jednorazowej uprzedniej deklaracji rocznej, ale ograniczyła się do zwrócenia uwagi tego państwa członkowskiego na przepisy dyrektywy 2005/36. Mimo że przedmiotem tej dyrektywy są zawody regulowane, a nie regulowana działalność gospodarcza, przesłanki dostępu do działalności w zakresie budownictwa przewidziane w spornych przepisach portugalskich, a zwłaszcza przesłanka zdolności technicznej, obejmują wymogi odnoszące się nie tylko do przedsiębiorstwa, ale także osób nim zarządzających, administratorów, techników, specjalistów, brygadzistów i robotników. Ponadto przepisy dyrektywy 2005/36 odnoszą się do indywidualnych przedsiębiorstw zawsze wtedy, gdy działalność ekonomicznie równoważna może zostać przypisana osobie, której stanowi ona ...
nr 12/2004 ustanawia reżim prawny wykonywania działalności w zakresie budownictwa, który - przewidując, że dostęp do tej działalności jest uzależniony od uzyskania zezwolenia - odpowiada reżimowi prawnemu regulowanej działalności gospodarczej. Pozwane państwo ...
w świetle okoliczności, że środki czysto represyjne są niewystarczające dla zapobieżenia szkodom i krzywdom niemożliwym do naprawienia, niezmiernie ważne jest uregulowanie tej działalności. Jako że budynki są aktywami długoterminowymi mającymi istotny ...
architektonicznej i w konsekwencji dla bezpieczeństwa jej użytkowników. Konieczne jest zatem wprowadzenie minimalnych wymogów dostępu do tej działalności celem zapewnienia po stronie przedsiębiorstw budowlanych wystarczających kwalifikacji i zdolności. Ponadto Republika Portugalska jest zobligowana na mocy swej konstytucji do zapewnienia odpowiedniego stopnia ochrony praw i gwarancji, jakie konstytucja przewiduje w odniesieniu do obywateli i konsumentów.
68 Pozwane państwo członkowskie podnosi, że należy zapewnić minimum spójności między obowiązkami ...
na roboty budowlane, dostawy i usługi (Dz.U. L 134, s. 114), które zawierają co do zasady te same reguły dostępu do omawianej działalności co sporne uregulowania. Ponadto w przypadku zamówień prywatnych konsument końcowy znajduje się na ...
jednostek prywatnych działających jako inwestorzy i znajdujących się takiej pozycji. A ochrona konsumentów należy wszakże do fundamentalnych polityk Unii i znajduje wyraz między innymi w art. 153 WE.
69 Republika Portugalska ...
stanowisku, że interesy, których ochronie służy dekret z mocą ustawy nr 12/2004, należą częściowo do kwestii porządku publicznego, a w pozostałym zakresie stanowią nadrzędne względy interesu ogólnego. Przesłanki przewidziane przez ...
Portugalska wyjaśnia, że wymóg zdolności handlowej służy w szczególności zagwarantowaniu uczciwości przedsiębiorstwa i przygotowania go do prowadzenia działalności w zakresie budownictwa w świetle licznych norm prawnych, postanowień umownych i norm etycznych ...
przedsiębiorstwa budowlane dysponowały zasobami ludzkimi, zwłaszcza na poziomie kadry technicznej i personelu, mającymi kwalifikacje odpowiednie do planowanych prac. Wymóg zdolności ekonomicznej i finansowej ma w szczególności zapewnić wypłacalność przedsiębiorstw, ich zdolność do wypełnienia podjętych zobowiązań oraz prawidłowe i uczciwe zarządzenie przez te przedsiębiorstwa powierzonymi im aktywami i ...
wykonano wysiłki na rzecz stworzenia mechanizmu mającego na celu dostosowanie i ułatwienie spełnienia przesłanek dostępu do działalności w zakresie budownictwa przez przedsiębiorstwa mające siedzibę w innym państwie członkowskim.
74 Ponadto w ...
usługodawca ma możliwość rezygnacji z odnowienia zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie budownictwa lub doprowadzenia do jego cofnięcia, skutkiem czego ów usługodawca nie jest dłużej zobowiązany do przestrzegania wymogów nałożonych przez dekret z mocą ustawy nr 12/2004, istnieje rzeczywiste rozróżnienie między ...
portugalska weryfikowała poziom ochrony przyznany w innym państwie członkowskim, gdyż taka weryfikacja jest niezmiernie trudna do przeprowadzenia. Poza tym niektóre państwa członkowskie nie posiadają uregulowań dotyczących dostępu do działalności w zakresie budownictwa w odniesieniu do zamówień prywatnych.
77 Powołanie się przez Komisję na dyrektywę 2005/36 Republika Portugalska uważa za pozbawione znaczenia dla sprawy. Dyrektywa ta nie znajduje bowiem zastosowania do postępowania w niniejszej sprawie, która dotyczy wykonywania regulowanej działalności gospodarczej poddanej ze względów interesu ogólnego ...
którym poddane są przedsiębiorstwa budowlane.
78 W tym samym kontekście Republika Portugalska utrzymuje, że aż do przyjęcia dyrektywy 2006/123 regulacja prowadzenia działalności w zakresie budownictwa nie była przedmiotem harmonizacji na ...
są dostatecznie skuteczne. Tymczasem Republika Portugalska nie wykazała, że jej system zezwoleń rzeczywiście przyczynia się do zwiększenia bezpieczeństwa w sektorze budownictwa ani nie dowiodła, że system ten jest niezbędny dla realizacji ...
że nie spełniło ono ciążących na nim zobowiązań, oraz ustalenia, z tytułu jakiego działania lub zaniechania po stronie danego państwa członkowskiego powinno zostać wszczęte to postępowanie (zob. w szczególności wyroki: z ...
w której usługodawca ma rzeczywiście siedzibę w przyjmującym państwie członkowskim, nie prowadzi w żaden sposób do wyłączenia z urzędu tych świadczeń z zakresu stosowania art. 49 WE. Trybunał stwierdził już bowiem ...
tymczasowy w Portugalii usługi budowlane - uprzednio uzyskać od portugalskiego organu administracji zezwolenie poświadczające ich upoważnienie do typu usług, jakie zamierzają wykonywać, stanowi ograniczenie swobody świadczenia usług.
87 Jeśli chodzi o podniesiony ...
że przepisy dotyczące swobody świadczenia usług przewidziane w dyrektywie 2006/123 nie znajdują jeszcze zastosowania do niniejszego postępowania, wystarczy wskazać, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem nawet w przypadku braku harmonizacji postanowienia ...
art. 49 WE mogą zostać ograniczone jedynie przepisami uzasadnionymi nadrzędnymi względami interesu ogólnego, mającymi zastosowanie do wszystkich osób lub przedsiębiorstw wykonujących działalność na terytorium przyjmującego państwa członkowskiego w zakresie, w jakim ...
właściwe, aby zagwarantować osiągnięcie celu, któremu służą oraz nie wykraczają poza to, co jest konieczne do jego osiągnięcia (zob. podobnie wyroki: z dnia 3 października 2000 r. w sprawie C-58 ...
państwa członkowskie zapewniają możliwość swobodnego podjęcia i prowadzenia działalności usługowej na swoim terytorium, uzależniając dostęp do niej lub jej wykonywanie wyłącznie od wymogów niedyskryminacyjnych i obiektywnie uzasadnionych, wynika bezpośrednio z art ...
czy ograniczenie swobody świadczenia usług wynikające ze spornego systemu krajowego, który znajduje zastosowanie bez rozróżnienia do wszystkich przedsiębiorstw budowlanych czynnych na terytorium portugalskim, jest obiektywnie uzasadnione nadrzędnymi względami interesu ogólnego, należy ...
działalność, i dowód kwalifikacji zawodowych. Natomiast zaświadczenie o niekaralności może być wymagane jedynie w odniesieniu do zawodów w sektorze bezpieczeństwa i pod warunkiem, że wymaga się go od osób pochodzących z ...
państwa członkowskiego.
93 Artykuł 7 ust. 4 przewiduje ograniczony wyjątek od tych zasad w odniesieniu do zawodów regulowanych związanych ze zdrowiem lub bezpieczeństwem publicznym, co do których nie obowiązuje automatyczne uznawanie kwalifikacji na podstawie przepisów tytułu III rozdział III dyrektywy 2005/36. Wyłącznie w odniesieniu do tych zawodów właściwy organ przyjmującego państwa członkowskiego może przeprowadzić weryfikację kwalifikacji zawodowych usługodawcy, gdy jej ...
bezpieczeństwa usługobiorcy, które mogłyby powstać wskutek braku kwalifikacji zawodowych usługodawcy i gdy jest ona proporcjonalna do osiągnięcia tego celu.
94 Co więcej, w art. 8 dyrektywa 2005/36 ustanowiła współpracę administracyjną ...
ramach której właściwe organy przyjmującego państwa członkowskiego mogą wezwać organy państwa członkowskiego siedziby, w odniesieniu do każdego świadczenia usług, do przedstawienia informacji potwierdzających, że usługodawca prowadzi działalność zgodnie z prawem, że wykonywał zawód w sposób ...
w tytule II dyrektywy 2005/36. Pozwane państwo członkowskie kwestionuje jednakże możliwość zastosowania tej dyrektywy do wspomnianego systemu ze względu na okoliczność, że nie dotyczy on zawodu regulowanego, lecz regulowanej działalności ...
należy przede wszystkim zauważyć, że między wykonywaniem działalności w zakresie budownictwa i wykonywaniem zawodu należącego do tego sektora istnieje bezpośredni związek, zachodzą one nawet na siebie, i że regulacje dotyczące takich ...
Portugalii, aby zostać sklasyfikowane i uzyskać zezwolenie, musi spełnić przesłanki, które odnoszą się nie tylko do samego przedsiębiorstwa, ale także ogólnie rzecz biorąc do osób nim zarządzających i do jego personelu. Tak więc zdolność techniczną przedsiębiorstwa ocenia się nie tylko na podstawie jego struktury ...
ale także w oparciu o poziom kwalifikacji, specjalizację i doświadczenie jego personelu. Ponadto zdolność przedsiębiorstwa do występowania w obrocie handlowym powinna być oceniana w szczególności za pomocą wyciągów z rejestru karnego ...
że art. 16 i 17 dyrektywy 2005/36 w związku z wykazem I załącznika IV do tej dyrektywy, a zwłaszcza działem 40 figurującym w tym wykazie, odnoszą się do "działalności" w sektorze budownictwa.
99 Niemniej, mimo że do celów niniejszego postępowania w przedmiocie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego nie ma potrzeby ustalenia, w jakim stopniu dyrektywa 2005/36 znajduje zastosowanie do spornego systemu krajowego i czy jest on zgodny z tą dyrektywą, gdyż niezgodność w tym ...
a zwolnienie z tego obowiązku w żadnym razie nie oznacza, że bierze się pod uwagę, do celów przyznania zezwolenia, równoważne obowiązki wymagane i zweryfikowane przez państwo członkowskie siedziby.
103 Podobnie bez ...
Republikę Portugalską, że usługodawca ma możliwość rezygnacji z odnowienia zezwolenia lub świadectwa rejestracji lub doprowadzenia do jego cofnięcia, co zwalnia go z obowiązku spełnienia wymogów narzuconych przez wspomniany dekret z mocą ...
ocenę upoważnień uzyskanych przez przedsiębiorstwo w innych państwach członkowskich, należy przede wszystkim stwierdzić, że z wyjaśnień udzielonych w tym względzie przez Republikę Portugalską w pismach procesowych i w toku rozprawy wynika ...
jedynie w stopniu, w jakim portugalskie organy - w następstwie całościowej kontroli merytorycznej takich elementów - dojdą do wniosku, że wskazane przedsiębiorstwo w pełni odpowiada przesłankom nałożonym przez dekret z mocą ustawy nr ...
uzasadnień i gwarancji wymaganych w państwie członkowskim siedziby i przez nie zweryfikowanych, ale ogranicza się do przyznania przedsiębiorstwom możliwości ponownego przedstawienia wraz z wnioskiem o zezwolenie lub świadectwo rejestracji elementów już ...
państwa członkowskiego siedziby.
105 Następnie należy zauważyć, że w toku rozprawy Republika Portugalska, odnosząc się do trudności napotkanych przez jej organy administracyjne przy weryfikowaniu cech świadectw rejestracji i zezwoleń wydanych przez ...
państwach członkowskich, wyraźnie przyznała, że akceptuje wyłącznie dowody poświadczające doświadczenie i zdolności techniczne w odniesieniu do specyficznych prac. Z orzecznictwa przytoczonego w pkt 100 niniejszego wyroku wynika jednak, że wspomniane trudności ...
przepisów w tym względzie, ale że krajowy kodeks postępowania administracyjnego zawiera przepisy obligujące organy administracji do przejścia określonej liczby etapów i oceny wszelkich dowodów i uzasadnień przedstawionych przez wnioskodawcę.
107 W ...
lub świadectwa rejestracji, która zależy od oceny pewnej liczby bardzo szczególnych kryteriów obejmujących orzeczenia co do wartości, w odniesieniu do której dekret z mocą ustawy nr 12/2004 przewiduje ponadto przepisy szczególne, reguła tak ogólna ...
