2021-12-09 » Dopuszczalne jest zastrzeżenie kary umownej na wypadek niewykonania albo nienależytego wykonania przez wierzyciela czynności, bez której świadczenie dłużnika w umowie o roboty budowlane nie może być spełnione. Maksymalna wysokość kary umownej nie musi być
art. 3531 k.c.) dopuszczalne jest zastrzeżenie kary umownej za nienależyte wykonanie przez wierzyciela obowiązków wynikających z umowy o roboty budowlane, obejmujących czynności związane z przygotowaniem robót, w ...
umownej?"
podjął uchwałę:
Dopuszczalne jest zastrzeżenie kary umownej na wypadek niewykonania albo nienależytego wykonania przez wierzyciela czynności, bez której świadczenie dłużnika w umowie o ...
w kwocie pieniężnej; wystarczy, że można ją oznaczyć na podstawie umowy i w świetle okoliczności sprawy.
UZASADNIENIE
Powód I.M. wniósł ...
tytułu kar umownych, naliczonych w związku ze zwłoką zamawiającego w wykonaniu obowiązków ciążących na nim na podstawie umowy o roboty budowalne.
Pozwany P. S.A. w W. wniósł ...
2008 r. pozwany jako zamawiający zawarł z powodem jako wykonawcą umowę nr (...), na mocy której powierzył mu wykonanie zgodnie z projektami budowanymi rozbiórki i wyburzeń istniejącego budynku oraz ...
Strony określiły terminy realizacji poszczególnych zadań składających się na przedmiot umowy i przyjęły, że wykonawcy przysługiwać będzie wynagrodzenie ryczałtowe w kwocie ...
zapewnienia do dyspozycji wykonawcy żurawia wraz z obsługą.
Według § 11 umowy zamawiający miał zapłacić wykonawcy karę umowną m.in. w razie zwłoki w wykonaniu obowiązków, które na nim ciążą w wysokości 0,2% wynagrodzenia brutto za przedmiot umowy za każdy dzień zwłoki. W ten sam sposób strony określiły ...
2008 r. pozwany jako zamawiający zawarł z powodem jako wykonawcą umowę nr (...), na mocy której powierzył mu wykonanie zgodnie z
projektami wykonawczymi murowania, tynków wewnętrznych, podłoży z izolacjami ...
Sanitarnego przy ul. (...) w W.". Strony określiły termin realizacji przedmiotu umowy i wstępne wynagrodzenie wykonawcy w kwocie 90.053,81 zł ...
przekazanie frontu robót, ich odbiór i zapłata wynagrodzenia.
Według § 11 umowy wykonawca miał zapłacić zamawiającemu karę umowną w wysokości 0,2% wynagrodzenia uzgodnionego za przedmiot umowy za każdy dzień zwłoki w jej wykonaniu. W ten sam sposób strony określiły podstawy obliczenia kary umownej należnej wykonawcy w razie zwłoki zamawiającego w wykonaniu jego obowiązków.
Zamawiający nienależycie wykonywał obowiązki ciążące na nim na podstawie umowy. Nie przekazał wykonawcy w umówionych terminach całego frontu robót i ...
technologii kładzenia tynków. Z uwagi na to, że pozwany nie wykonał w terminie obowiązku montażu okien PCV w budynku i nie ...
na zewnątrz panowały ujemne temperatury.
Zawinione przez pozwanego opóźnienie w wykonaniu robót przewidzianych umową nr (...) wyniosło 330 dni, a umową nr 304 - 313 dni.
Sąd Okręgowy uznał powództwo za częściowo uzasadnione. Postawę pozwanego ocenił jako zawinione niewykonanie ciążących na nim zobowiązań, uzasadniające żądanie zapłacenia kary przewidzianej umową (art. 483 k.c.). Za podstawę obliczenia kar umownych obciążających pozwanego w związku z niewykonaniem poszczególnych obowiązków umownych przyjął ustalone okresy zwłoki i procent wynagrodzenia ...
z tego tytułu kwotę 1.205.948,04 zł za nienależyte wykonanie umowy nr 143 i kwotę 688.152,81 zł za nienależyte wykonanie umowy nr (...).
Przy rozpoznawaniu apelacji pozwanego od wyroku Sądu Okręgowego z ...
Sąd Apelacyjny uznał, że wykładnia postanowień zastrzegających kary umowne za niewykonanie umowy przez generalnego wykonawcę, a w szczególności sformułowanie "w razie zwłoki w wykonaniu umowy" - przy uwzględnieniu zgodnego zamiaru stron i celu umowy (art. 65 § 2 k.c.) - wymaga przyjęcia, że strony miały ...
związanych z przygotowaniem robót, dostarczeniem sprzętu i materiałów niezbędnych do wykonania umowy przez wykonawcę - dłużnika. Sąd Apelacyjny rozważył, czy naruszenie obowiązków umownych ...
k.c., czy też postanowienia zastrzegające sankcje pieniężne na wypadek niewykonania przez niego obowiązków umownych należy kwalifikować raczej jako przyjęte na ...
c. wymagania określenia sumy pieniężnej podlegającej zapłacie w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania niepieniężnego. Jest ono spełnione, gdy strony z góry określają ...
czy nieokreślenie maksymalnej kwoty kary umownej za zwłokę wierzyciela w wykonaniu obowiązków niezbędnych do spełnienia świadczenia przez dłużnika, należy uznać za ...
k.c.).
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Sąd Apelacyjny zakwalifikował umowę łączącą strony jako umowę o roboty budowlane (art. 647-658 k.c.) i do ustawowej konstrukcji tego typu umowy odniósł rozważania o sposobie rozłożenia uzgodnionych uprawnień i obowiązków obu ...
celu gospodarczego, do którego dążyły przez zawarcie ocenianej w sprawie umowy.
W świetle art. 647 k.c. przedmiotem umowy o roboty budowlane jest z jednej strony zobowiązanie wykonawcy do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej, a z
drugiej ...
przedmiot świadczenia wykonawcy, ustawodawca posłużył się określeniem "obiekt", ale samą umowę nazwał umową o roboty budowlane, a nie umową o wykonanie obiektu. Wykonanie umowy o roboty budowlane w zasadzie nigdy nie prowadzi do powstania ...
orzecznictwie i doktrynie zgodnie przyjmuje się, że zasadniczym kryterium odróżnienia umowy o
dzieło od umowy o roboty budowlane jest ocena realizowanej inwestycji stosownie do wymagań ...
przystąpić do
spełnienia świadczenia, o które się umówił. Do zawarcia umowy o roboty
budowlane dochodzi zresztą zwykle wtedy, gdy inwestor - ze ...
Oczywiście, tę
zdolność może on stracić już w trakcie wykonywania umowy, gdy np. dojdzie do
wzruszenia ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, którą się wcześniej
legitymował. W takim przypadku umowa nie może być wykonywana z przyczyn,
które co do zasady ...
budowlane, a wywiązanie się z innych warunkuje
terminowe osiągnięcie celu umowy. Na wykonawcy ciążą w tym zakresie wyłącznie
obowiązki określone w ...
urządzeń, które - dostarczone przez inwestora - nie
nadają się do prawidłowego wykonania robót, ma obowiązek powiadomić o tym
inwestora, do którego należy usunięcie przeszkód do wykonania umowy.
Niewykonanie tych obowiązków strony mogą uczynić przesłankami odstąpienia od umowy, stosownie do art. 491 k.c. Nie można bowiem oczekiwać ...
przedłuża się stan, w którym nie można
osiągnąć celu gospodarczego umowy z uwagi na postawę kontrahenta.
Kwalifikując zawartą przez strony umowę jako umowę o roboty budowlane Sąd
Apelacyjny nie używa wobec powoda określenia ...
lecz generalny
wykonawca i taki status przypisuje mu w świetle umowy, na tle której doszło do
rozstrzyganego sporu. Zgodnie z przytoczoną ...
2019 r. poz. 1843), ustawodawca objął definicją robót budowlanych zarówno wykonanie jak i zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych określonego typu, tak
samo jak i obiektu budowlanego ...
k.c. wspomniał jako o powinności inwestora. Także
w przypadku umowy o roboty budowlane zawieranej w reżimie przepisów o zamówieniach publicznych wykonanie prac projektowych od wykonania obiektu dzielą jednak
postępowania w przedmiocie uzyskania stosownych pozwoleń publicznoprawnych ...
właściwość (natura) tego stosunku, ustawa i zasady współżycia społecznego.
Zawierając umowę strony nie muszą sztywno trzymać się jej konstrukcji ustawowej. W ...
o różnych rodzajach umów nazwanych.
Sposób, w jaki dłużnik powinien wykonać zobowiązanie wynika z art. 354 § 1 k.c.; według § 2 ...
zaniechaniu,
a dłużnik powinien to świadczenie spełnić. Powinność spełniania świadczenia
zabezpieczona jest przez stosowne roszczenie przysługujące uprawnionemu do
świadczenia (wierzycielowi) w ...
jako mieszczące się w zakresie koniecznego
współdziałania z dłużnikiem przy wykonaniu zobowiązania (art. 354 § 2 k.c.),
niezwiązanego z długiem w ...
stosunku zobowiązaniowym. W umowie o roboty
budowlane ma to być wykonanie obiektu po stronie wykonawcy oraz zapłata
wynagrodzenia po stronie inwestora ...
przy kwalifikowaniu wszystkich pozostałych jako
obowiązków z zakresu współdziałania w wykonaniu zobowiązania. Do obowiązków z
zakresu współdziałania w wykonaniu zobowiązania zalicza się zatem - wymienione przez
ustawodawcę w art. 486 ...
spełnione bądź odmowę przyjęcia świadczenia.
W złożonych stosunkach obligacyjnych, w umowach łączących w sobie elementy
konstrukcyjne różnych typów umów, wyróżnienie wskazanych ...
c. ustawodawca przewidział podstawę do odpowiedzialności
odszkodowawczej za szkodę spowodowaną niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania. Przepis zamieszczony został w dziale II - Skutki niewykonania zobowiązań,
tytułu VII - Wykonanie zobowiązań i skutki ich niewykonania, księgi trzeciej kodeksu
cywilnego - zobowiązania, i - co wynika z przedstawionej ...
Odpowiedzialność tę może uzasadniać każda forma naruszenia
zobowiązania wynikającego z umowy, jeśli tylko może ona wywołać u kontrahenta
podlegającą naprawieniu szkodę ...
361 k.c. Dotyczy to tak
zobowiązań do spełnienia świadczeń zabezpieczonych w relacji umownej roszczeniem o ich efektywne wykonanie, jak i zobowiązań kwalifikowanych jako zobowiązania z zakresu
współdziałania z dłużnikiem w wykonaniu jego zobowiązania, o czym wyraźnie stanowi art. 486 § 1 k.c. wskazujący na ich zabezpieczenie sankcją odszkodowawczą. W umowach
wzajemnych, w których strony zobowiązują się do wymiany świadczeń, obie ...
ma być ukształtowany odszkodowawczy stosunek prawny między nimi. Już zawierając umowę jej strony mogą bowiem określić dostrzegane przez nie zagrożenia dla ich sytuacji prawnej, które powstaną, gdy kontrahent nie wykona przyjętych na siebie obowiązków oraz wskazać na zdarzenia naruszające zobowiązania ...
własnej szkody, nie zawsze związanej wprost i wyłącznie z zawartą umową i zdarzeniami dotyczącymi jej wykonania.
W art. 483 § 1 k.c. ustawodawca stworzył podstawę ku ...
by strony w
umowie zastrzegały, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy będącej karą umowną ...
w ten sposób, iż przez jej zastrzeżenie strony przy zawarciu umowy określają z góry wysokość należnego wierzycielowi odszkodowania na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez dłużnika i to odszkodowanie w postaci kary umownej ...
funkcji kar umownych w nauce i orzecznictwie wymienia się stymulującą wykonanie zobowiązania, represyjną, związaną z sankcjonowaniem naruszenia zobowiązania oraz kompensacyjną, polegającą na naprawieniu szkody wyrządzonej tego rodzaju działaniem. Strony umowy mogą kształtować system zastrzeżonych w niej kar na tyle swobodnie ...
wyłącznie do zobowiązania do spełnienia świadczenia głównego dla danego typu umowy, zabezpieczonego roszczeniem o jej wykonanie. W orzecznictwie nie ma już wątpliwości co do tego, że ...
strony obwarowana sytuacja opóźnienia się przez którąś z nich z wykonaniem pewnych obowiązków niepieniężnych, jak i wreszcie sytuacja, gdy zachowanie którejś ...
z nich usprawiedliwi złożenie przez drugą oświadczenia o odstąpieniu od umowy, które może być motywowane naruszeniem obowiązków współdziałania w wykonaniu zobowiązania (zob. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 2012 ...
do art. 486 § 2 k.c. i dotyczącej czynności, bez wykonania których świadczenie dłużnika nie może być spełnione. Możliwe jest zatem ...
jako mieszczące się w zakresie współdziałania z kontrahentem w celu wykonania jego zobowiązania. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia ...
jak przyjęte dla kary umownej.
Kara umowna należy się stronie umowy w zastrzeżonej wysokości w związku z przewidzianym w umowie przypadkiem ...
odpowiedzialność, czyli - w braku odmiennych unormowań prawnych lub uzgodnień - gdy niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania niepieniężnego wynika z niezachowania przez niego należytej staranności (art. 472 k.c.). Zastrzegając w umowie system kar ...
mających związek z ich zachowaniem, stanami i sytuacjami powstającymi przy wykonaniu umowy odnoszą obowiązek zapłacenia konkretnej kary. W ten sposób mogą być ...
między stronami wszystkie ich zachowania podejmowane w związku z wykonywaniem umowy, mogące prowadzić do jej niewykonania lub nienależytego wykonania, za wyjątkiem tylko obowiązku spełnienia świadczeń pieniężnych na rzecz kontrahenta ...
lecz jako zobowiązania z zakresu współdziałania z kontrahentem w celu wykonania ciążącego na nim zobowiązania, sprawia, że także w odniesieniu do ...
nie zdarzeń, w związku z zaistnieniem których na gruncie konkretnej umowy uzasadnione będzie zażądanie kary umownej, jak i w oznaczeniu metody ...
muszą być na tyle precyzyjne, by ułatwiały kompensowanie szkód, stymulowały wykonanie zobowiązań, sankcjonowały ich naruszenia, a także przyspieszały rozliczenia w obrocie ...
prawnym, a nie stanowiły zarzewia dodatkowych jeszcze sporów. Strony zawierają umowę po to, by swoje interesy zaspokoić przez działania nakierowane na ...
zobowiązań, o których powstaniu rozstrzyga ustawa i roszczeń zabezpieczających ich wykonanie. Ustawodawca wygasza je albo odwołując się do terminów zawitych albo ...
niż sama szkoda uprawnionego. Nie ma jednak przeszkód, by strony umowy uczyniły pewne spowodowane przez kontrahenta zdarzenie lub stan, o którym ...
tym zakresie trzeba dokonywać ad casu, a same strony, zawierając umowę, powinny przewidywać rozmaite, związane z jej wykonaniem sytuacje, uwzględniając specyfikę zobowiązań, które zaciągnęły.
Za niedopuszczalną w orzecznictwie ...
z góry określają wysokość kary umownej, albo gdy w treści umowy wskazują podstawy do definitywnego określenia jej wysokości.
W orzecznictwie zaakceptowano ...
obliczenia tej wysokości, jasnego dla stron już w momencie zawierania umowy albo przez ustalenie mechanizmu, którego zastosowanie da określony wynik kwotowy ...
na obliczenie wysokości kary powinny być oznaczalne już przy zawarciu umowy.
Trzeba jednak zaakcentować, że dalej idące wymagania co do techniki ...
p.z.p. z 2021 r. ustawodawca wśród wymagań stawianych umowom zawieranym w reżimie zamówień publicznych wymienił oznaczenie łącznej maksymalnej wysokości ...
