Piasta Dariusz

BzG 1/2017

Zamówienia publiczne

Wstęp

Mołdawia, Republika Mołdawii (rum. Moldova; rum.

Republica Moldova) to państwo w Europie Wschodniej ze stolicą w Kiszyniowie,

graniczące od zachodu z Rumunią, zaś od północy, wschodu i południa z Ukrainą.

Językiem urzędowym jest rumuński, a tzw. uznawanymi językami lokalnymi są

jeszcze rosyjski, gagauski i ukraiński. W skład Mołdawii wchodzi także

Terytorium Autonomiczne Gagauzji, gdzie językami urzędowymi są obok rumuńskiego,

gagauski i rosyjski, choć sami Rosjanie stanowią niewielką część ludności tego

obszaru. Rdzenną ludność Gagauzji (ponad 80%) stanowią Gagauzi - tureckojęzyczni

prawosławni chrześcijanie.

Położony na lewym brzegu Dniestru fragment Mołdawii nazywany Naddniestrzem,

zamieszkany w znacznej mierze przez Rosjan i Ukraińców ze stolicą w Tyraspolu,

ogłosił secesję po upadku Związku Radzieckiego i od czasu krótkiej wojny domowej

w 1992 r. funkcjonuje de facto jako niepodległe państwo (Naddniestrzańska

Republika Mołdawska), nieuznawane jednak na arenie międzynarodowej (uznawane

jedynie przez Abchazję, Osetię Południową i Górski Karabach, które same też nie

są uznawane przez wspólnotę międzynarodową).

Walutą Mołdawii jest mołdawski lej (Moldovan Leu - MDL)[[1]].

Podstawy prawne dotyczące zamówień publicznych

Mołdawia nie jest ani członkiem ani (jeszcze) nawet kandydatem do członkostwa

w Unii Europejskiej - objęta jest wszakże tzw. europejską polityką sąsiedztwa,

zaś od lipca 2016 r. obowiązuje umowa stowarzyszeniowa pomiędzy Mołdawią i UE.

Umowa ta wymusza szereg zmian w mołdawskim systemie zamówień publicznych, w

szczególności jego stopniowe, ale docelowo pełne, dostosowanie do unijnych

dyrektyw o zamówieniach publicznych, jak też powołanie niezależnego organu

odwoławczego w sprawach zamówień publicznych (o czym więcej poniżej).

Podstawowym aktem prawnym regulującym kwestie udzielania zamówień publicznych

jest ustawa nr 131 o zamówieniach publicznych z 3 lipca 2015 r. (Lege Nr. 131

din 03.07.2015 privind achiziţiile publice) obowiązująca od maja 2016

r.

Ustawa ma zastosowanie do zamówień, których wartość szacunkowa wynosi co

najmniej: 80.000 MDL (ok. 3700 euro) na dostawy lub usługi oraz 100.000 MDL (ok.

4700 euro) na roboty budowlane. Zamówień publicznych udziela się zgodnie z

zasadami równego traktowania i niedyskryminacji, przejrzystości oraz

proporcjonalności. Zamówienia o mniejszej wartości powinny być udzielane zgodnie

z przyjętym przez Rząd rozporządzeniem w sprawie zamówień małej wartości. Dostęp

do zamówień publicznych otwarty jest na równych prawach dla wszystkich

wykonawców, niezależnie od miejsca ich siedziby.

W 2015 r. zawartych zostało w Mołdawii ogółem 9740 umów w sprawie zamówień

publicznych o łącznej wartości blisko 1.884.737 tys. MDL.

Instytucje ds. zamówień publicznych

Najważniejszymi instytucjami w zakresie zamówień publicznych są:

Ministerstwo Finansów oraz Agencja Zamówień Publicznych (Agenţia

Achiziţii Publice) - www.tender.gov.md.

Od 1 stycznia 2017 r. Mołdawia powinna mieć również nowy, niezależny organ

odwoławczy w zamówieniach publicznych (patrz poniżej).

Ministerstwo jest odpowiedzialne za politykę zamówień publicznych oraz

przygotowywanie dokumentów o charakterze strategicznym w tej dziedzinie (np.

strategii rozwoju systemu zamówień publicznych).

Do zadań Agencji należy zaś:

- opracowywanie projektów aktów prawnych w zakresie zamówień publicznych,

- koordynacja oraz monitorowanie i kontrolowanie działalności zamawiających,

- prowadzenie listy zakwalifikowanych wykonawców oraz wykonawców podlegających

wykluczeniu z udziału w postępowaniu (tzw. czarnej listy),

- wydawanie Biuletynu Zamówień Publicznych,

- gromadzenie i przetwarzanie danych statystycznych dotyczących zamówień

publicznych,

- opracowywanie wzorcowej dokumentacji zamówieniowej oraz wzorów umów,

- rejestracja dokumentów przetargowych oraz umów w sprawach zamówień publicznych

(patrz poniżej).

Zarejestrowaniu (przez okres maksymalnie 3 lat) na liście wykluczonych

wykonawców (http://tender.gov.md/ro/lista-de-interdictie)

podlegają wykonawcy, którzy w przeszłości nie wykonali prawidłowo udzielonego im

zamówienia lub złożyli fałszywe dokumenty lub oświadczenia w poprzednio

prowadzonych postępowaniach.

Informacja o udzielanych zamówieniach

Ogłoszenia o zamówieniach publicznych powinny być zgodnie z ustawą

publikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych, zamieszczanym na stronach Agencji

- http://tender.gov.md/ro/bap.

Biuletyn ukazuje się wyłącznie w formie elektronicznej - dostęp do niego wymaga

wykupienia abonamentu. Aktualna opłata wynosi 337,80 MDL za 6 miesięcy, zaś

roczna 675,60 MDL. Możliwe jest również wykupienie miesięcznego abonamentu -

56,30 MDL. Spis treści poszczególnych biuletynów jest dostępny pod adresem:

http://tender.gov.md/ro/bap.

Ogłoszenia o zamówieniach większej wartości powinny być także zamieszczane w

Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (www.ted.europa.eu).

Dotyczy to zamówień na dostawy lub usługi warte co najmniej 2.300.000 MDL (czyli

około 10.600 euro) oraz na roboty budowlane warte co najmniej 90.000.000 MDL

(czyli ok. 4,10 mln euro).

System zamówień publicznych wykazuje pewne cechy centralizacji. Wprawdzie

poszczególni zamawiający sami prowadzą postępowania o zamówienia publiczne, mają

jednak obowiązek uzyskania akceptacji Agencji dla przygotowanych przez siebie

dokumentów przetargowych. Wygląda to w ten sposób, że zamawiający po

przygotowaniu projektu ogłoszenia oraz specyfikacji istotnych warunków

zamówienia przekazują te dokumenty Agencji celem zweryfikowania ich poprawności

i zgodności z obowiązującymi przepisami. Agencja ma 7 dni na weryfikację

otrzymanych dokumentów - w przypadku kiedy nie ma uwag rejestruje te dokumenty

oraz publikuje ogłoszenie o zamówieniu. W przeciwnym razie odsyła je do

zamawiającego z zaleceniami usunięcia lub poprawienia tych postanowień, które

budzą wątpliwości. Po ponownym przepracowaniu przez zamawiającego zwróconych

dokumentów Agencja ma 5 dni na ich kolejną weryfikację.

Podobnie ma się rzecz z dokumentami z przeprowadzonego postępowania -

protokołami. One również są przesyłane elektronicznie do Agencji. Agencja ma 10

dni na zarejestrowanie otrzymanych dokumentów lub zgłoszenie uwag. W przypadku,

kiedy zdaniem Agencji doszło do naruszenia przepisów, wzywa ona zamawiającego do

powtórzenia danej czynności - do końca 2016 r. mogła ona również zalecić

unieważnienie całego postępowania.

Procedury udzielania zamówień publicznych

Zamówień publicznych można udzielić w jednym z następujących trybów:

przetarg nieograniczony,

przetarg ograniczony,

dialog konkurencyjny,

procedury negocjacyjne (z publikacją ogłoszenia lub bez),

konkurs na projekt,

zapytanie o cenę,

specjalna procedura dla budownictwa socjalnego.

Podstawowymi trybami są przetarg nieograniczony oraz ograniczony. Z

pozostałych trybów można skorzystać tylko w przypadku wystąpienia okoliczności

wskazanych w ustawie, zasadniczo opartych na unijnych dyrektywach. Procedurą,

która nie ma swojego odpowiednika w dyrektywach jest zapytanie o cenę, które

jest wszakże dopuszczalne w stosunku do zamówień publicznych małej wartości. Po

przekroczeniu określonych progów wszczęcie zapytania o cenę wymaga publikacji

ogłoszenia zapraszającego do składania ofert wszystkich zainteresowanych. W

praktyce jest to więc przetarg z jedynym kryterium - ceną.

Jeśli chodzi o kryteria oceny ofert, to ustawa przewiduje dwa rodzaje kryteriów:

wyłącznie cena lub oferta najkorzystniejsza technicznie i ekonomicznie. W tym

ostatnim przypadku zamawiający może wziąć pod uwagę także inne niż cena

kryteria, związane z przedmiotem zamówienia, przykładowo wskazane w ustawie. W

przypadku dostaw są to: warunki dostawy, warunki płatności, jakość i

charakterystyka techniczna, asysta techniczna, funkcjonalność i estetyka. Waga

ceny, jeśli przedmiotem zamówienia są dostawy nie może być niższa niż 60%. Z

kolei w przypadku robót budowlanych ustawa wspomina obok ceny, jakość oraz "inne

elementy mające istotne znaczenie dla wyboru oferty". Waga ceny nie może być

niższa niż 80%. Wreszcie, w przypadku usług kryteriami mogą być obok ceny,

jakość, koszt jednostkowy oraz "inne elementy istotne dla wyboru oferty".

Znaczenie ceny nie może być mniejsze niż 40%.

Zamawiający ma obowiązek żądania od wykonawców wniesienia wadium, chyba że

wartość szacunkowa zamówienia wynosi mniej niż 400.000 MDL (dostawy lub usługi)

lub 1.500.000 MDL (roboty budowlane). Wysokość wadium nie powinna przekraczać 2%

szacunkowej wartości zamówienia (bez VAT). Podobnie jest z gwarancją należytego

wykonania zamówienia - jest obowiązkowa powyżej tych progów i fakultatywna

poniżej. Wysokość zabezpieczenia nie powinna przekraczać 15% wartości umowy.

Ustawa zawiera również przepisy dotyczące rażąco niskich ofert, czyli ofert, w

których cena jest znacznie niższa od ceny zaproponowanej w innych ofertach

złożonych w danym postępowaniu. W przypadku robót budowlanych przyjmuje się, że

rażąco niska oferta to oferta z ceną niższą niż 85% wartości szacunkowej

ustalonej przez zamawiającego. W każdym przypadku, przed odrzuceniem ofert

rażąco niskich, zamawiający jest obowiązany umożliwić danemu wykonawcy podanie

szczegółów kalkulacji ceny oraz