4 / 254 BzG Prasa z dnia 2017-09-15, Opis przedmiotu zamówienia w zamówieniach publicznych na zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych Opis przedmiotu zamówienia w zamówieniach publicznych na zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych, BzG Prasa, 2017-09-15

Warwas Andrzej, Buduj z Głową, BzG 3/2017

Skopiuj link aby umieścić go na swojej stronie lub w emailu (CTRL+c lub edycja / kopiuj)

Skopiuj treść aby udostępnić na forum actuarius (CTRL+c lub edycja / kopiuj)

Skopiuj treść aby udostępnić na Blogu (CTRL+c lub edycja / kopiuj)

Udostępnij fragment

Skopiuj treść i wyślij e-mailem

Tezy

Dodane przez SzuKIO:

Sentencja


Warwas Andrzej

BzG 3/2017

Zamówienia publiczne

Wprowadzenie

Procedura udzielania i realizacji zamówień publicznych na roboty budowlane w

systemie "zaprojektuj i wybuduj" jest znana i stosowana począwszy od wejścia w

życie pierwszej ustawy o zamówieniach publicznych z 1994 r.

Obecnie obowiązujące zasady wynikające z ustawy Prawo zamówień publicznych (Pzp)

z 22 czerwca 2014 r. oraz rozporządzeń Ministra Infrastruktury[[1]]

funkcjonują w zasadzie w niezmienionej formie od 2004 r., a w ostatnich latach

można zaobserwować wzrost liczby postępowań, których przedmiotem jest

zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych.

Powyższe nie jest jednak równoznaczne z tym, że dla tego typu postępowań zostały

wypracowane dobre wzorce i praktyki. W szczególności dotyczy to tych zagadnień,

które nie są objęte regulacjami ustawy Pzp i aktów wykonawczych, w tym zasad i

podstaw podejmowania decyzji o zastosowaniu systemu "zaprojektuj i wybuduj" oraz

zakresu i opisu przedmiotu zamówienia w części obejmującej prace projektowe.

Problem łącznego zlecania prac projektowych i wykonania robót budowlanych był w

ostatnich latach szeroko dyskutowany i opisywany, ale głównie w aspekcie analizy

oraz oceny ryzyk i korzyści wynikających ze stosowania tego systemu dla różnych

rodzajów inwestycji. Nie był natomiast podnoszony i szczegółowo analizowany

problem opisu przedmiotu zamówienia. W konsekwencji, w dużej części postępowań

(których przedmiotem zamówienia jest zaprojektowanie i wykonanie robót

budowlanych) zamawiający formułują, a w zasadzie bezrefleksyjnie powielają w

specyfikacji istotnych warunków zamówienia zapisy dotyczące części projektowej

zamówienia, które budzą poważne wątpliwości.

Obowiązujący stan prawny

Zgodnie z obowiązującym od 2004 roku brzmieniem art. 31 ust. 2 i 3 ustawy Pzp,

jeżeli przedmiotem zamówienia jest zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych

w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, zamawiający

opisuje przedmiot zamówienia za pomocą programu funkcjonalno-użytkowego, a

program funkcjonalno-użytkowy obejmuje opis zadania budowlanego, w którym podaje

się przeznaczenie ukończonych robót budowlanych oraz stawiane im wymagania

techniczne, ekonomiczne, architektoniczne, materiałowe i funkcjonalne.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. określając

szczegółowy zakres i formę programu funkcjonalno-użytkowego wymaga, aby część

opisowa obejmowała wszystkie istotne parametry, uwarunkowania, właściwości

dotyczące projektowanego obiektu lub robót budowlanych oraz wymagania i warunki

wykonania i odbioru robót budowlanych. Część informacyjna ma zawierać natomiast

głównie informacje i dokumenty niezbędne do zaprojektowania robót budowlanych.

Nie ulega wątpliwości, że rozporządzenie określa wymagania odnośnie zawartości

zarówno w części opisowej jak i w części informacyjnej programu

funkcjonalno-użytkowego istotne dla potrzeb projektowych i realizacyjnych, ale

nie zawiera żadnych wskazań odnośnie tego jakie opracowania projektowe powinny

wchodzić w zakres zmówienia.

Pewne wyjaśnienie tej kwestii jest zawarte w rozporządzeniu Ministra

Infrastruktury z dnia 18 maja 2004 r.

Zgodnie z definicją zawartą w § 1 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia, przez prace

projektowe wchodzące w zakres zamówienia na zaprojektowanie i wykonanie robót

budowlanych należy rozumieć zakres prac projektowych określony przez

zamawiającego z uwzględnieniem odrębnych przepisów, trybu udzielenia

zamówienia i specyfiki robót budowlanych.

Tak stanowią obowiązujące regulacje prawne, a jak bardzo często wygląda

praktyka, ilustruje poniższy przykład.

Przykład

W specyfikacjach istotnych warunków zamówienia w postępowaniach

prowadzonych w trybie przetargu nieograniczonego w systemie "zaprojektuj i

wybuduj" są zawarte następujące zapisy:

Przedmiotem zamówienia w systemie "zaprojektuj i wybuduj" jest wykonanie

dokumentacji projektowej i na jej podstawie realizacja nadbudowy (...), który

obejmuje:

1) Wykonanie Dokumentacji projektowej tj.:

a) sporządzenie projektu budowlanego,

b) sporządzenie projektów wykonawczych i specyfikacji technicznych wykonania i

odbioru robót budowlanych, przedmiaru robót, informacji BIOZ i kosztorysu

inwestorskiego, przygotowanie wniosku o pozwolenie na budowę i uzyskanie

pozwolenia na budowę,

2) Wykonanie prac budowlano-montażowych i towarzyszących wraz z pracami

zabezpieczającymi i dokumentacją powykonawczą.

W załączanym do SIWZ programie funkcjonalno-użytkowym również

stwierdza się i uszczegóławia, że:

Przedmiot zamówienia obejmuje m.in.:

- Wykonanie prac projektowych: inwentaryzacja, wykonanie projektu budowlanego i

uzyskanie wymaganego pozwolenia na budowę, wykonanie projektów wykonawczych,

specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych, kosztorysów,

informacji i planu BIOZ, uzgodnienia p.poż. i z rzeczoznawcami w wymaganym

przepisami zakresie, pełnienie funkcji nadzoru autorskiego przez okres trwania

prac budowlanych oraz wykonanie dokumentacji powykonawczej,

- Wykonanie prac budowlano-montażowych...

Dodatkowo niejednokrotnie występuje doprecyzowanie wyżej

zacytowanych zapisów poprzez następujące sformułowania:

- projekt budowlany opracowany w zakresie zgodnym z art. 34 ust. 3 ustawy Prawo

budowlane oraz szczegółowości zgodnej z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury

w sprawie zakresu i formy dokumentacji projektowej oraz rozporządzeniem w

sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego,

- przedmiar zawierający opis robót budowlanych w kolejności technologicznej ich

wykonania, z podaniem ilości jednostek przedmiarowych robót wynikających z

dokumentacji projektowej i sporządzony zgodnie z obowiązującymi przepisami,

- kosztorys inwestorski opracowany na podstawie rozporządzenia Ministra

Infrastruktury w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu

inwestorskiego, obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz

planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie

funkcjonalno-użytkowym,

- specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót budowlanych zawierająca

zbiory wymagań w zakresie sposobu wykonania robót budowlanych, obejmujące w

szczególności wymagania w zakresie właściwości materiałów, wymagania dotyczące

sposobu wykonania i oceny prawidłowości wykonania poszczególnych robót,

określenie zakresu prac oraz warunków ich wykonania, które powinny być ujęte w

cenach poszczególnych pozycji przedmiaru zgodnie z rozporządzeniem Ministra

Infrastruktury w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej,

specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu

funkcjonalno-użytkowego.

Analiza i ocena

Przedstawiony przykład stanowi ilustrację często stosowanych praktyk, których

niestety nie można zaliczyć do dobrych praktyk. Przeciwnie, tego rodzaju zapisy

budzą poważne zastrzeżenia i należy ocenić je negatywnie.

Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na niewłaściwe używanie określenia

"dokumentacja projektowa" dla potrzeb opisu przedmiotu zamówienia w części

dotyczącej zakresu opracowań projektowych. Określenie to ("dokumentacja

projektowa") w systemie zamówień publicznych jest ściśle zdefiniowane co do

zakresu i funkcji jaką ma pełnić. Jest to opracowanie za pomocą którego

zamawiający opisuje przedmiot zamówienia na wykonanie robót budowlanych w

rozumieniu ustawy Prawo budowlane. Stanowią o tym przepisy art. 31 ust. 1 ustawy

Pzp oraz § 4 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. w

sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji

technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu

funkcjonalno-użytkowego.

Biorąc pod uwagę regulacje ww. rozporządzenia, za całkowicie błędne należy uznać

wyszczególnienie jako opracowań wchodzących w zakres "dokumentacji projektowej"

(będącej składową przedmiotu zamówienia na zaprojektowanie i wykonanie robót

budowlanych) specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych i

kosztorysu inwestorskiego, zwłaszcza gdy jednocześnie jest formułowany wymóg,

aby opracowania te były wykonane zgodnie z rozporządzeniami Ministra

Infrastruktury.

Specyfikacje techniczne, o których mowa w ustawie i rozporządzeniu, nie

wchodzą bowiem w zakres dokumentacji projektowej, lecz stanowią odrębne

opracowanie. Są opracowaniem, za pomocą którego zamawiający opisuje przedmiot

zamówienia na wykonanie robót budowlanych.

Uwzględniając wynikający z rozporządzenia zakres specyfikacji technicznych, ich

włączenie do "dokumentacji projektowej" zlecanej do wykonania przez wykonawcę,

który projektuje i realizuje roboty budowlane, trudno uznać za celowe i zasadne.

Warto przypomnieć, że zgodnie z § 14 rozporządzenia specyfikacje techniczne mają

bowiem zawierać między innymi:

- informacje o terenie budowy zawierające wszystkie niezbędne dane istotne z

punktu widzenia organizacji robót budowlanych,

- wymagania (zamawiającego - aut.) dotyczące właściwości wyrobów budowlanych

oraz niezbędne wymagania związane z ich przechowywaniem, transportem, warunkami

dostawy, składowaniem i kontrolą jakości,

- wymagania (zamawiającego - aut.) dotyczące środków transportu, sprzętu i

maszyn niezbędnych lub zalecanych do wykonania robót budowlanych,

- wymagania (zamawiającego - aut.) dotyczące wykonania robót budowlanych.

Określanie ww. wymagań przez wykonawcę robót w ramach opracowanej "dokumentacji

projektowej", a więc dla siebie, nie ma racjonalnego

Uzasadnienie


uzasadnienia, tym

bardziej, że w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 2 września 2004 r. jest

wyraźny zapis w § 18, zgodnie z którym to zamawiający w programie

funkcjonalno-użytkowym ma obowiązek określić warunki wykonania i odbioru robót

budowlanych odpowiadające zawartości specyfikacji technicznych wykonania i

odbioru robót budowlanych.

Za jeszcze bardziej kuriozalne należy uznać włączenie kosztorysu inwestorskiego

do "dokumentacji projektowej", którą ma wykonawca wykonać w ramach

realizacji zamówienia na zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych.

Kosztorys inwestorski w rozumieniu ustawy Pzp i rozporządzenia Ministra

Infrastruktury z 18 maja 2004 r. jest bowiem opracowaniem stanowiącym podstawę

określenia wartości zamówienia, którego przedmiotem jest wykonanie robót

budowlanych w rozumieniu ustawy Prawo budowlane i nie ulega żadnej wątpliwości,

że zgodnie z przepisami ustawy Pzp jest to opracowanie nie wchodzące w zakres

dokumentacji projektowej.

Zgodnie z obowiązującymi regulacjami, kosztorys inwestorski jest opracowywany

przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamówienia publicznego wyłącznie

dla potrzeb określenia wartości zamówienia.

Biorąc powyższe pod uwagę, całkowicie niezrozumiałym jest sformułowanie przez

zamawiającego wymogu, (określając w SIWZ przedmiot zamówienia), aby wykonawca

opracował kosztorys inwestorski w trakcie realizacji zamówienia.

Podobne zastrzeżenia można mieć również odnośnie wymagań zamawiających

dotyczących opracowywania przez wykonawcę (w ramach dokumentacji) przedmiaru

robót, zwłaszcza gdy ma być opracowany zgodnie z przepisami rozporządzenia z 2

września 2004 r. Trudno znaleźć uzasadnienie do czego może być potrzebny

zamawiającemu, bo przecież nie wykonawcy dla realizacji robót budowlanych.

Podsumowując krytyczną ocenę przykładowych zapisów w SIWZ dotyczących zakresu

prac projektowych w zamówieniu na zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych,

warto przypomnieć przytoczoną na wstępie definicję pojęcia "prace projektowe", a

mianowicie, że oznacza zakres prac projektowych określony przez zamawiającego z

uwzględnieniem odrębnych przepisów, trybu udzielenia zamówienia i specyfiki

robót budowlanych.

Z żadnych odrębnych przepisów nie wynika konieczność wykonania w ramach prac

projektowych specyfikacji technicznych, przedmiaru robót i kosztorysu

inwestorskiego. W ustawie Prawo budowlane oprócz projektu budowlanego

wymienia się jedynie rysunki i opisy służące realizacji obiektu jako

składowe dokumentacji budowy, którym można przypisać formę projektu

wykonawczego.

Ponadto z przepisów Prawa budowlanego wynika jednoznacznie, że do obowiązków

projektanta należy sporządzenie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony

zdrowia ze względu na specyfikę projektowanego obiektu budowlanego,

uwzględnianej w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (art. 20 ust. 1 pkt 1b),

a kierownik budowy jest obowiązany w oparciu o tę informację sporządzić lub

zapewnić sporządzenie (przed rozpoczęciem budowy) planu bezpieczeństwa i ochrony

zdrowia (art. 21a ust. 1) oraz przygotować dokumentację powykonawczą obiektu

budowlanego (art. 22 pkt 8). Tym samym za całkowicie zbędne należy uznać

wpisywanie tych opracowań do zakresu prac projektowych objętych przedmiotem

zamówienia, co czynią często zamawiający, jak wykazano w analizowanym

przykładzie.

Podsumowanie

Analiza przykładowej treści SIWZ w części dotyczącej opisu przedmiotu

zamówienia na zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych wskazuje, że

niestety bardzo często zakres prac projektowych stanowiący część przedmiotu

zamówienia realizowanego w systemie "zaprojektuj i wybuduj" jest określany na

zasadzie bezrefleksyjnego powielania nienajlepszych praktyk (delikatnie mówiąc),

bez respektowania i właściwego stosowania obowiązujących regulacji prawnych.

Określenie zakresu przedmiotu zamówienia poprzez użycie pojęcia "dokumentacja

projektowa", która ma obejmować między innymi:

- specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót,

- przedmiar robót,

- kosztorys inwestorski

opracowane zgodnie z obowiązującymi rozporządzeniami Ministra Infrastruktury

nie ma uzasadnienia prawnego i merytorycznego.

Wyżej wymieniona "dokumentacja projektowa" i włączone w jej zakres

opracowania mają, w świetle obowiązujących przepisów, zastosowanie wyłącznie

przy udzielaniu zamówień publicznych w formule klasycznej "wybuduj", tj. jeżeli

przedmiotem jest wykonanie robót budowlanych w rozumieniu ustawy Prawo budowlane.

W odniesieniu do zamówień na zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych

zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2004 r.,

ustalając zasady szacowania planowanych kosztów prac projektowych uwzględniono w

§ 10, że w zakres prac projektowych wchodzą:

- projekt koncepcyjny stanowiący od 7% do 15% wartości prac projektowych,

- projekt budowlany stanowiący od 30% do 45% wartości prac projektowych,

- projekt wykonawczy stanowiący od 40% do 60% wartości prac projektowych.

Powyższe oczywiście nie oznacza, że zamawiający nie może rozszerzyć lub

ograniczyć zakresu zlecanych opracowań projektowych, ale powinno to wynikać z

rzeczywistych potrzeb uzasadnionych specyfiką zlecanych robót, trybem udzielenia

zamówienia i obowiązującymi przepisami.

[[1]]

-

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2004 r. w sprawie

określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania

planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych

określonych w programie funkcjonalno-użytkowym

- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. w sprawie

szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji

technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu

funkcjonalno-użytkowego
x x Icon-view-drag&drop