Zapraszamy państwa do kolejnego wpisu w cyklu „Rekomendacje SzuKIO.pl”, w którym poruszamy problemy, z jakimi możemy się napotkać przy udzielaniu zamówień publicznych, a spowodowane pandemią koronawirusa. Tym razem zaprezentujemy nasze stanowisko w temacie prawidłowego ustalenia wartości zamówienia. 

Nasza rekomendacja:

Zmawiający szacując wartość zamówienia, powinni uwzględniać aktualną sytuację spowodowaną pandemią COVID-19, a jeżeli oszacowanie nastąpiło przed wybuchem epidemii – zobowiązani są wartość zamówienia zaktualizować. 

Zdaniem Wykonawcy – Martyna Lubieniecka:

Jeżeli ustalenie wartości nastąpiło przed wybuchem epidemii lub na samym jego początku Zamawiający powinni zweryfikować wartość zamówienia z uwzględnieniem okoliczności spowodowanych pandemią koronawirusa [szerzej ten temat omówiliśmy we wpisie „Termin składania ofert - Rekomendacje SzuKIO.pl”]. Zobowiązani są również, uwzględnić takie okoliczności w szacunkach dokonywanych obecnie, tak by wartość  ustalona została z należytą starannością i uwzględniała aktualną i prognozowaną wiedzę o rozprzestrzeniającej się epidemii. 

Zweryfikowanie wartości zamówienia może okazać się tak samo trudne dla Zamawiających, jak dla Wykonawców skalkulowanie oferty. Niemniej jednak Zamawiający winien takiej weryfikacji dokonać, bowiem szacunkowa wartość zamówienia jest mu niezbędna także i na dalszym etapie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, jak chociażby przy badaniu rażąco niskiej ceny. Dla Wykonawców brak aktualizacji wartości jest szczególnie ważne w kontekście badania rażąco niskiej ceny w stosunku do wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług. Wszak przy zaniżonej (niezaktualizowanej) wartości zamówienia - po dokonaniu obliczeń arytmetycznych, Zamawiający może uznać iż próg 30% (art. 90 ust. 1a pkt 2 Pzp) nie został przekroczony i tym samym nie będzie zobowiązany wezwać wykonawcy do złożenia wyjaśnień. Zamawiający powinien mieć zatem miarodajny punkt odniesienia, którym powinna być prawidłowo oszacowana wartość zamówienia.

Nie spodziewam się jednakże, by oferowane ceny były rażąco niskie po oszacowaniu ryzyka związanego z występowaniem COVID_19, mogą jednak być rażąco niskie jeśli wykonawca w swojej ofercie takiego ryzyka nie skalkuluje.

Zdaniem Zamawiającego – Marcin Kalmus:

Dynamika zmian uwarunkowań prawnych i faktycznych, w jakiej przychodzi nam udzielać teraz zamówień publicznych, w mojej ocenie dla Zamawiających skutkuje dosyć istotnym ryzykiem związanym z niewłaściwie oszacowaną wartością zamówienia. 

Zamawiający zobowiązany jest ustalić wartość zamówienia dla robót budowlanych nie wcześniej niż w okresie 6 miesięcy przed wszczęciem postępowania, a dla dostaw i usług termin ten to 3 miesiące. Problemy wykonawców z rzetelną kalkulacją ceny oferty, właściwie w takiej samej mierze dotyczą zamawiających ustalających wartość zamówienia. Niezbędne w tym miejscu jest przypomnienie o regulacji art. 35 ust. 2 Pzp, zgodnie z którym, jeżeli po ustaleniu wartości zamówienia nastąpiła zmiana okoliczności mających wpływ na dokonane ustalenie, zamawiający przed wszczęciem postępowania zobowiązany jest wartość zamówienia zaktualizować.

Niewłaściwie oszacowana wartość zamówienia może spowodować udzielenie zamówienia w niewłaściwym rygorze proceduralnym. Np. ustalenie wartości nieprzekraczającej kwot, o których mowa w art. 11 ust. 8 Pzp, czyli w tzw. „progu krajowym” zamiast w „progu unijnym”, skutkuje zamieszczeniem ogłoszenia w niewłaściwym publikatorze (BZP zamiast TED), dopuszczeniem składania ofert w formie pisemnej (w postępowaniach unijnych obowiązuje przecież wyłącznie forma elektroniczna), czy też znacznie krótszymi minimalnymi terminami składania i otwarcia ofert. Różnice występują również w zakresie czynności i zaniechań objętych możliwością zaskarżenia w ramach przysługujących środków ochrony prawnej. Powyższe nabiera szczególnego znaczenia w kontekście zamówień dofinansowanych ze środków UE. Wydatkowanie środków niezgodnie z przepisami Pzp w skrajnych przypadkach może wiązać się z korektą nawet w wysokości do 100%.