Sejm zakończył pracę nad ustawą z dnia 15 września 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców. Procedowana ustawa zawiera w swej treści m.in. zmiany przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych w zakresie waloryzacji i zmian umów w sprawie zamówienia publicznego. Obecnie ustawę skierowano do Senatu.

We wpisie przedstawiamy najważniejsze, planowane zmiany dotyczące zamówień publicznych.

Brzmienie art. 44 Ustawy z dnia 15 września 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców:

"Art. 44. W ustawie z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1710, 1812 i 1933) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 439:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie: „1. Umowa, której przedmiotem są roboty budowlane, dostawy lub usługi, zawarta na okres dłuższy niż 6 miesięcy, zawiera postanowienia dotyczące zasad wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy, w przypadku zmiany ceny materiałów lub kosztów związanych z realizacją zamówienia.”,
b) w ust. 5 pkt 1 i 2 otrzymują brzmienie:
„1) przedmiotem umowy są roboty budowlane, dostawy lub usługi;
2) okres obowiązywania umowy przekracza 6 miesięcy.”;
2) w art. 455 w ust. 1 pkt 4 otrzymuje brzmienie:
„4) jeżeli konieczność zmiany umowy, w tym w szczególności zmiany wysokości ceny, spowodowana jest okolicznościami, których zamawiający, działając z należytą starannością, nie mógł przewidzieć, o ile zmiana nie modyfikuje ogólnego charakteru umowy a wzrost ceny spowodowany każdą kolejną zmianą nie przekracza 50% wartości pierwotnej umowy.”."

Klauzule waloryzacyjne
Projekt omawianej ustawy przewiduje obowiązek zawarcia klauzul waloryzacyjnych również w przypadku umów na dostawy, a nie jak dotychczas jedynie w przypadku umów na usługi i roboty budowlane. Co bardzo istotne skróceniu ulegnie okres obowiązywania umów, dla których waloryzacja będzie obligatoryjna. Okres dłuższy niż 12 miesięcy ulegnie skróceniu do 6 miesięcy.

Zmiany umowy
Projekt omawianej ustawy przewiduje rozszerzenie przesłanki zmiany umowy, zawartej w art. 455 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp. Doprecyzowano, że zmiana taka będzie możliwa w szczególności w przypadku zmiany wysokości cen. Pozostałe przesłanki nie ulegają zmianie.

Brzmienie art. 48 Ustawy z dnia 15 września 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców"

"Art. 48. 1. W związku z istotną zmianą cen materiałów lub kosztów związanych z realizacją zamówienia publicznego, których zamawiający, działając z należytą starannością, nie mógł przewidzieć, dopuszczalna jest zmiana umowy w sprawie zamówienia publicznego, zawartej przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i będącej w toku w tym dniu, bez przeprowadzania nowego postępowania o udzielenie zamówienia, która polega na:
1) zmianie wysokości wynagrodzenia wykonawcy,
2) dodaniu postanowień dotyczących zasad wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia wykonawcy – w przypadku umów, które nie zawierają takich postanowień,
3) zmianie postanowień dotyczących zasad wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia wykonawcy, w szczególności w zakresie maksymalnej wartości zmiany tego wynagrodzenia – w przypadku umów, które zawierają takie postanowienia,
4) zmianie postanowień umowy dotyczących jej wykonania, w szczególności dotyczących:
a) zakresu świadczenia wykonawcy, z czym może wiązać się odpowiadająca jej zmiana wynagrodzenia wykonawcy lub sposobu rozliczenia tego wynagrodzenia,
b) terminu wykonania umowy lub jej części, lub czasowego zawieszenia wykonywania umowy lub jej części,
c) sposobu wykonywania umowy
– o ile wzrost wynagrodzenia wykonawcy spowodowany każdą kolejną zmianą nie przekroczy 50% wartości pierwotnej umowy.
2. W przypadku gdy zmiana umowy w sprawie zamówienia publicznego dotyczy zmiany wysokości wynagrodzenia wykonawcy, o której mowa w ust. 1 pkt 1–3:
1) strony ponoszą zwiększony koszt wykonania zamówienia publicznego w uzgodnionych częściach;
2) sposób zmiany wynagrodzenia może być ustalony z użyciem odesłania do wskaźnika zmiany ceny materiałów lub kosztów, w szczególności wskaźnika ogłaszanego w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
3. Wykonawca, którego wynagrodzenie zostało zmienione zgodnie z ust. 1 pkt 1–3, zobowiązany jest do zmiany wynagrodzenia przysługującego podwykonawcy, z którym zawarł umowę o podwykonawstwo, w zakresie odpowiadającym zmianom cen materiałów lub kosztów dotyczących zobowiązania podwykonawcy. Zdanie pierwsze stosuje się do umów o podwykonawstwo zawartych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i będących w toku w dniu zmiany wynagrodzenia wykonawcy.
4. W przypadku dokonania zmiany umowy w sprawie zamówienia publicznego, o której mowa w ust. 1 pkt 4, jeżeli zmiana ta obejmuje część zamówienia publicznego powierzoną do wykonania podwykonawcy, wykonawca i podwykonawca uzgadniają odpowiednią zmianę łączącej ich umowy o podwykonawstwo, w sposób zapewniający, że warunki wykonania tej umowy przez podwykonawcę nie będą mniej korzystne dla podwykonawcy niż warunki wykonania umowy w sprawie zamówienia publicznego zmienionej zgodnie z ust. 1 pkt 4.
5. Przepisy ust. 3 i 4 stosuje się do umowy o podwykonawstwo zawartej między podwykonawcą a dalszym podwykonawcą.".

Zmiany umów realizowanych
Ustawodawca planuje wprowadzenie bardzo istotnej zmiany w odniesieniu do umów zawartych przed wejściem w życie omawianej ustawy i będących w trakcie realizacji. Warunkiem dla wprowadzenia zmian w umowach realizowanych jest stwierdzenie istotnej zmiany cen materiałów lub kosztów związanych z realizacją zamówienia publicznego, których zamawiający, działając z należytą starannością, nie mógł przewidzieć pod warunkiem, że kolejne wprowadzane zmiany nie przekroczą 50% wartości pierwotnej umowy.
Zakres zmian możliwych do wprowadzenia został wskazany w projektowanym art. 48.
W przypadku wprowadzenia zmian umowy, wykonawcy będą zobowiązani do zmian umów ze swoimi podwykonawcami w zakresie odpowiadającym zmianom cen materiałów lub kosztów dotyczących zobowiązania podwykonawcy.
Co ważne w obliczu niemożliwych do przewidzenia zmian cen i kosztów realizacji zamówienia, możliwe będzie wprowadzenie innych zmian umowy niż wynagrodzenie wykonawcy. Modyfikacji będzie mógł ulec zakres zamówienia i termin jego realizacji. Będzie istniała również  możliwość czasowego zawieszenia realizacji zamówienia.

Brzmienie art. 75 Ustawy z dnia 15 września 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców:

"Art. 75. 1. Do postępowań o udzielenie zamówienia wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy ustawy zmienianej w art. 44, w brzmieniu dotychczasowym.
2. Do konkursów rozpoczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy ustawy zmienianej w art. 44, w brzmieniu dotychczasowym."
Przepisy przejściowe
Do postępowań o udzielenie zamówienia publicznego wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie omawianej ustawy zastosowanie znajdą dotychczasowe przepisy ustawy Pzp. 

Reasumując jeśli postępowanie nie zostało zakończone przed wejściem w życie omawianej ustawy, to zamawiający nie będą mieli obowiązku uwzględnienia w dokumentacji postępowania omawianych regulacji.

Na dzień opracowania wpisu omawiana ustawa oczekuje na rozpatrzenie przez Senat.