W dniu 15 kwietnia 2022 r. opublikowano w Dzienniku Ustaw pod poz. 835 ustawę z dnia 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego, zwaną dalej „ustawą”.

Ustawa weszła w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, tj. 16 kwietnia 2022 r.

Co bardzo ważne nowe podstawy wykluczenia opisane poniżej będą miały zastosowanie do:

1. postępowań o udzielenie zamówienia publicznego lub konkursów prowadzonych na podstawie ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1129, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą Pzp”;
2. postępowań zmierzających do udzielenia zamówień publicznych oraz konkursów wyłączonych spod stosowania ustawy Pzp, w tym do zamówień i konkursów o wartości mniejszej niż 130 000 złotych netto;
3. postępowań o udzielenie zamówienia publicznego oraz konkursów wszczętych i niezakończonych do dnia wejścia w życie ustawy, z tym że:
   a) okres wykluczenia, rozpocznie się nie wcześniej niż po upływie 14 dni od dnia wejścia w życie ustawy;
   b) zamawiający dostosowuje dokumentację zamówienia lub regulamin konkursu w terminie 14 dni od dnia wejścia w życie ustawy.

W/w ustawa, w art. 7 ust. 1, wprowadza sankcje polegające na wykluczeniu z postępowań o udzielenie zamówienia publicznego oraz konkursów:

1. wykonawcy oraz uczestnika konkursu wymienionego w wykazach określonych w rozporządzeniu 765/2006 i rozporządzeniu 269/2014 albo wpisanego na listę na podstawie decyzji w sprawie wpisu na listę rozstrzygającej o zastosowaniu środka, o którym mowa w art. 1 pkt 3 ustawy;
2. wykonawcy oraz uczestnika konkursu, którego beneficjentem rzeczywistym w rozumieniu ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2022 r. poz. 593 i 655) jest osoba wymieniona w wykazach określonych w rozporządzeniu 765/2006 i rozporządzeniu 269/2014 albo wpisana na listę lub będąca takim beneficjentem rzeczywistym od dnia 24 lutego 2022 r., o ile została wpisana na listę na podstawie decyzji w sprawie wpisu na listę rozstrzygającej o zastosowaniu środka, o którym mowa w art. 1 pkt 3 ustawy;
3. wykonawcy oraz uczestnika konkursu, którego jednostką dominującą w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 37 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2021 r. poz. 217, 2105 i 2106), jest podmiot wymieniony w wykazach określonych w rozporządzeniu 765/2006 i rozporządzeniu 269/2014 albo wpisany na listę lub będący taką jednostką dominującą od dnia 24 lutego 2022 r., o ile został wpisany na listę na podstawie decyzji w sprawie wpisu na listę rozstrzygającej o zastosowaniu środka, o którym mowa w art. 1 pkt 3 ustawy.

Zgodnie z brzmieniem ust. 2 powyższe wykluczenie następować będzie na okres trwania ww. okoliczności. Ponadto w przypadku wykonawcy lub uczestnika konkursu wykluczonego na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy, zamawiający odrzuca wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielnie zamówienia publicznego lub ofertę takiego wykonawcy lub uczestnika konkursu, nie zaprasza go do złożenia oferty wstępnej, oferty podlegającej negocjacjom, oferty dodatkowej, oferty lub oferty ostatecznej, nie zaprasza go do negocjacji lub dialogu, a także nie prowadzi z takim wykonawcą negocjacji lub dialogu, odrzuca wniosek o dopuszczenie do udziału w konkursie, nie zaprasza do złożenia pracy konkursowej lub nie przeprowadza oceny pracy konkursowej, odpowiednio do trybu stosowanego do udzielenia zamówienia publicznego oraz etapu prowadzonego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.

Kontrola udzielania zamówień publicznych w zakresie zgodności z art. 7 ust. 1 ustawy będzie wykonywana zgodnie z art. 596 ustawy Pzp.

Dodatkowo jako sankcję przewidziano również karę pieniężną nakładaną na osoby lub podmioty podlegające wykluczeniu na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy, które w okresie tego wykluczenia ubiegają się o udzielenie zamówienia publicznego lub dopuszczenie do udziału w konkursie lub biorą udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego lub w konkursie. Przy czym, przez ubieganie się o udzielenie zamówienia publicznego lub dopuszczenie do udziału w konkursie rozumie się odpowiednio złożenie wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego lub konkursie, złożenie oferty, przystąpienie do negocjacji lub złożenie pracy konkursowej. Kara pieniężna nakładana będzie przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych, w drodze decyzji, w wysokości do 20 000 000 zł.

Lista osób i podmiotów, wobec których są stosowane środki, o których mowa powyżej zwana dalej „listą”, jest prowadzona przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Lista będzie publikowana w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Lista będzie zawierała oznaczenie osoby lub podmiotu, wobec których stosuje się środki, o których mowa w art. 1 ustawy, wraz z rozstrzygnięciem, który z tych środków ma do nich zastosowanie.
Zakres środków, o których mowa w art. 1 ustawy, stosowanych wobec osób i podmiotów wpisanych na listę nie może powielać zakresu środków określonych względem tych osób i podmiotów w wykazach określonych w rozporządzeniu 765/2006 lub rozporządzeniu 269/2014.

Reasumując, wykluczeniu podlegają wykonawcy oraz uczestnicy konkursu wymieni w wykazach określonych w rozporządzeniu 765/2006 i rozporządzeniu 269/2014 albo wpisani na listę zarówno w postępowaniach unijnych, krajowych, bagatelnych jak i innych, w stosunku do których wyłączono stosowanie ustawy Pzp.

Na dzień przygotowania niniejszego wpisu, nie opublikowano listy osób i podmiotów podlegających wykluczeniu. Możemy posiłkować się jedynie wykazami będącymi załącznikami do rozporządzeń unijnych.

Podkreślenia wymaga fakt, iż nowe przesłanki wykluczenia nie zostały wprowadzone do ustawy Pzp (nie znowelizowano ustawy Pzp w tym zakresie), a wynikają bezpośrednio z ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego. Powoduje to wiele wątpliwości odnośnie sposobu jej zastosowania w praktyce.